DeepSeek Yapay Zekâ Modeli Dünya Borsalarını Etkisi Altına Aldı

İSMAİL ŞAHİN / İSTANBUL – Çin merkezli yapay zekâ girişimi DeepSeek’in önceki gün kullanıma açtığı açık kaynaklı ve ücretsiz R1 modeli, başta ABD olmak üzere tüm dünya borsalarında özellikle teknoloji şirketlerinde büyük yıkıma neden oldu. Eğitilmesi sadece 5.6 milyon dolara mal olduğu söylenen DeepSeek R1 modeli 24 saat içinde dünya borsalarından 2 trilyon doların buharlaşmasına neden oldu.

Haftanın ilk işlem gününde New York’tan Londra ve Tokyo’ya çok sayıda hisse senedi endeksi keskin şekilde düştü. S&P 500 yüzde 1.5 ve Nasdaq 100 yüzde 3 değer kaybetti.

600 MİLYAR $ KAYIP

En büyük kayıp ise yapay zekâ için en hızlı GPU’ları üreten dünyanın en değerli ikinci şirketi olan çip üreticisi Nvidia’da oldu. Çok daha az GPU’ya ihtiyaç duyan DeepSeek’in kullanıma sunulmasının ardından geçen ilk 24 saat içinde hisseleri yüzde 17 düşen Nvidia’nın dün de kayıpları yüzde 24’e kadar çıktı. 3.5 trilyon dolarlık şirket 36 saat içinde 600 milyar dolardan fazla kayıp yaşadı. Bu ABD piyasalarında bugüne kadar bir şirketin yaşadığı en büyük düşüş anlamına geliyor.

Şirketin, performanstan önemli ölçüde ödün vermeden rakiplerinin maliyetinin çok altında geliştirdiğini iddia ettiği yapay zekâ modeli, yatırımcıların Amerika’nın en büyük şirketlerinden bazılarının harcama planlarını sorgulamasıyla ABD ve Avrupa teknoloji hisselerinde de ciddi kayıplara yol açtı. Hollandalı çip ekipmanı üreticisi ASML’nin hisse fiyatı yüzde 10’dan fazla düşerken, yapay zekâ ile ilgili donanım üreten Siemens Energy’nin hisseleri de yüzde 21 oranında değer kaybetti. Uzmanlar düşüşün arkasında, “AI balonu mu yaşanıyor?” endişesi olduğunu kaydediyor.

City Index’in kıdemli piyasa analisti Fiona Cincotta, “Düşük maliyetli bir fikir planlarda yoktu. Bu, bu yüzden piyasayı biraz şaşırttı” dedi. Singapur merkezli teknoloji sermayesi danışmanı Vey-Sern Ling de “Bu gelişme tüm AI tedarik zincirinde yatırımları rayından çıkarabilir” açıklamasında bulundu.

SAM ALTMAN: ETKİLEYİCİ

OpenAI CEO’su Sam Altman, Çinli startup DeepSeek’in R1 yapay zekâ modelini “etkileyici” olarak nitelendirdi, ancak OpenAI’in daha fazla bilgi işlem gücünün kendi başarıları için anahtar olduğuna inandığını vurguladı.

Altman Çinli DeepSeek hakkında sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, “DeepSeek’in R1’i etkileyici bir model. Elbette çok daha iyi modeller sunacağız ve ayrıca yeni bir rakibimizin olması gerçekten enerji verici!” dedi.

‘BU PARADİGMA DEĞİŞİMİ’

Amerikan Fortune 500 şirketlerine danışmanlık yapan GenAI kurucusu Steve Nouri, 6 milyon dolarlık Çinli startup şirketinin Silikon Vadisi’nde imkânsızı başardığını belirtti. Nouri LinkedIn hesabından yaptığı açıklamada Deepseek’in yapay zekâ kurallarını yeniden nasıl yazdığını madde madde sıraladı:

1- OpenAI ile rekabet edebilen yapay zekâ modelini ChatGPT’nin maliyetinin binde birine yaptı. ChatGPT’nin maliyeti 600 milyon dolar, DeepSeek ise bunun 5.6 milyon dolara yaptı.

2- DeepSeek R1 modelinin sadece maliyeti ucuz değil, aynı zamanda işletme maliyeti de çok daha ucuz. OpenAI, milyon token (kullanım birimi) başına 100 dolardan fazla iken DeepSeek milyon token başına 4 dolar. Bu sadece bir maliyet farkı değil, bir paradigma değişimi.

DEEPSEEK’İN ARDINDAN QWEN

Teknoloji dünyasını sallayan DeepSeek’ten sonra Çinli Alibaba şirketi de yeni yapay zeka modeli Qwen2.5-VL’yi açık kaynak olarak sundu. Şirketin yayınladığı performans tablosunda Qwen2.5-VL, OpenAI’nin GPT-4o, Anthropic tarafından geliştirilen Claude 3.5 Sonnet ve Google’ın Gemini 2.0 Flash modelinden çok daha iyi performans gösteriyor.

DEEPSEEK’E SİBER SALDIRI

ChatGPT ve diğer rakiplerini geride bırakarak ABD, İngiltere ve Çin’de Apple cihazlarında en çok indirilen ücretsiz uygulama olan DeepSeek, dün geniş çaplı bir siber saldırıya maruz kaldı. Siber saldırı nedeniyle şirket yeni kullanıcı kayıtlarını geçici olarak sınırladı.

TÜRKİYE EKONOMİSİNİN İKİ KATI KAYIP

DeepSeek dalgasıyla ABD ve diğer borsalarda yaşanan 2 trilyon dolarlık kayıp Türkiye’nin 1.1 trilyon dolar olan yıllık gayri safi milli hasılasının neredeyse iki katı. Uzmanlar ABD Başkanı Donald Trump’ın Çin ile teknoloji savaşı başlattığında böyle bir kaybı hesaba katmadığı görüşünde. 2 trilyon dolarla şunlar yapılabilir:

– Manhattan adası sizin olabilir.

– Bütün otomobil markaları satın alınabilir.

– Dünyanın en ünlü sanat koleksiyonlarını alabilirsiniz. Louvre Müzesi’ndeki eserler bile bütçenizi zorlamaz.

– Açlığı sona erdirebilirsiniz. Bunun için yıllık 330 milyar dolar gerekiyor.

– Gazze’nin yeniden inşası için 400 milyar dolar, Ukrayna’nın yeniden inşası için de 500 milyar dolar gerektiği hesaplanıyor.

DONALD TRUMP: UYANDIRMA ÇAĞRISI

DeepSeek’in açık kaynaklı yapay zekâ modeli, şirketlerin yapay zekâ yarışında bir adım önde olmak için harcadıkları milyarlarca doların yeniden gözden geçirilmesine neden oldu. ABD Başkanı Trump, DeepSeek’in ABD endüstrileri için bir “uyandırma çağrısı” olması gerektiğini söyledi. Trump yaptığı açıklamada, “Çinli bir şirketin DeepSeek’i piyasaya sürmesi, kazanmak için rekabet etmeye odaklanmamız gerektiği konusunda bizim endüstrilerimiz için bir uyandırma çağrısı olmalı” dedi.

Son birkaç gündür Çinli şirketin daha hızlı ve çok daha uygun maliyetli bir yapay zekâ modeli geliştirdiğini okuduğunu belirten Trump, “Bu iyi bir şey, çünkü o kadar fazla para harcamanıza gerek kalmıyor” diye konuştu.