Şamanlıktan Nazilere… Svastika nasıl iyilikten vahşete dönüştürüldü…

Svastika: Eski Bir Sembolün Tarihi ve Dönüşümü

Svastika, Japonca’da “manji” olarak bilinir ve Budha’nın ayak izlerini simgeleyen bir Budist sembolüdür. Bu sembol, Çin’deki Budist tapınaklarında veya Hindistan’daki Hindu tapınaklarında sıklıkla görülebilir. Svastika aynı zamanda Türklüğün Oz Tamgası veya Kader Çarkı olarak da tanınır ve Türkistan’da Hoca Ahmed Yesevi’nin türbesinde de bulunabilir.

İyilikten Vahşete

Svastika sembolü, kollarının uçları dik açıyla sağa doğru kıvrılmış eşkenar bir haç olarak karşımıza çıkar. Hinduizm, Caynizm ve Budizm gibi kültürlerde yüzyıllardır kutsal bir sembol olarak kabul edilirken, günümüzde Nazi Almanyası’nın vahşetini simgeleyen ve soykırım ile ırkçılıkla ilişkilendirilen bir sembol haline gelmiştir.

Gamalı haçın tarihine bakıldığında, yaklaşık 7 bin yıl önce Avrasya’da refahın bir sembolü olarak kullanıldığı tahmin edilmektedir. Svastika, Hindu kutsal metinlerinden Rig Veda’da da geçer ve yaşamın dört evresini temsil eder, yani yaşam döngüsünü anlatır. Dharma, artha, kama ve moksha gibi kavramları sembolize eder. Hindistan’da bazı kız çocuklarına bile isim olarak verilebilir.

Svastika, eşiklere ve mağaza kapılarına çizildiği gibi dini metinlerde ve mektup başlıklarında da görülebilir. Örneğin Ukrayna Ulusal Tarihi Müzesi, bu sembolle süslenmiş birçok nesneye ev sahipliği yapmaktadır. Müzenin en eski eserlerinden biri ise 15 bin yıllık bir mamut dişi kuş heykelidir ve üzerinde Svastika belirgin bir şekilde görülür.

Avrupa’da Uğurun Simgesi

Svastika sembolü aslında 20. yüzyılın başlarında Avrupa’da bir uğur işareti olarak kabul ediliyordu. Tekstil, mimari, mücevherat ve tanıtım reklamlarında geniş bir şekilde kullanılmaktaydı. Svastika, bolluk, bereket ve mutluluğu simgeliyordu.

Danimarkalı bir bira firması olan Carlsberg, logosunda Svastika’yı kullanmıştır. Bu sembol, 1881 yılında bira kutularında yer almaya başlamış ve 1930’lara kadar devam etmiştir. Marka daha sonra bu logonun Nazi hareketi ile özdeşleştiği gerekçesiyle kullanımını sonlandırmıştır.

Finlandiya Hava Kuvvetleri’nin nişan rozetlerinde de Svastika sembolü bulunmaktaydı. Ayrıca 1935 yılına kadar Birleşik Krallık’taki İzcilerin sembolü olarak da kabul edilmiştir. ABD’deki Navajo halkı için ise dostluğu temsil etmekteydi, ta ki II. Dünya Savaşı başlayana kadar. Peki, nasıl oldu da bu sembol Hitler’in amblemi haline geldi?

Hitler Seçti, Goebbels Yasakladı

Adolf Hitler, partisi için bir sembol ararken Svastika’yı seçmeye karar verdi ve 1920’de bu sembol Nazi Partisi’nin amblemi haline geldi. Propaganda bakanı Joseph Goebbels, bu logoyu tekelleştirmek amacıyla 1933 yılında bir yasa çıkardı ve gamalı haçın izinsiz kullanımını yasakladı. Hitler’in bu sembolü seçme nedenlerinden biri, Almanca ile Sanskritçe arasındaki benzerlik ve Aryan ırkının soyundan geldiği inancıydı. Bazı araştırmacılara göre, bu Nazi ideolojisinin Aryancılık iddiasını desteklemek içindi.

Nefretin Sembolü

Gerçek nedeni belirsiz olsa da gamalı haç, hoşgörüsüzlüğün simgesine dönüşmüştür ve hatta bir nefret simgesi haline gelmiştir. Yahudi karşıtı kullanımı, II. Dünya Savaşı’nın sona ermesinin ardından da devam etti ve günümüzde hala devam etmektedir. Irkçı neo-nazi grupları, Yahudi mezarlarına ve ibadethanelerine zarar vermek için bu sembolü kullanmaya devam etmektedir.

2020 yılında, ABD’de bir Hintli öğrenci, okul müfredatında kullanılması gerektiğini savunduğu Svastika simgesi nedeniyle büyük tepki çekti ve antisemitist ifadelerle suçlandı. Bu olay, Svastika’nın nasıl kirletildiğine dair acı bir örnek olarak görüldü.

Alevi Kültürü

Hindu kültür dernekleri, sık sık Nazi sembolünün Svastika değil, “hakenkreuz” yani gamalı haç olduğunu vurgulamışlardır. Svastika ve gamalı haç arasındaki farkı açıkça ifade etmişlerdir. Svastika’nın kollarının düz olduğunu, gamalı haçın kollarının ise 45 derece açıyla döndürüldüğünü vurgulamışlardır. Geçmişte olduğu gibi, insanlar genellikle görmek istediklerini görmeye devam etmektedir.

Sivas’ın Hafik ilçesinde bulunan Karlı köyündeki Cem Evi’nde sergilenen 800 yıllık bir çeşme taşında yer alan simge güneşi, yaşamı ve enerjiyi temsil etmektedir. Ayrıca Alevi köylerinde Svastika’ya sık sık rastlanmaktadır, zira bu sembol Şamanizm’den kalan önemli bir unsurdur.

Pınar Saraçoğlu

Related Posts

Kurmay subayların yüzde 95’i FETÖ’cü çıktı

Türk Silahlı Kuvetleri’nde komutanların görev süresini uzatan teklif, TBMM’de görüşülürken kurmay subayların yüzde 95 inin terör örgütü FETÖ ile bağlantılı olduğu açıklandı.

Arkeologların ağzı bir karış açık kaldı: Toplam 22 bin torbalık malzeme çıktı

Arkeologlar, Çekya’nın Kralovehradecki bölgesinde, D35 otoyolu güzergâhında Laten dönemine ait eşsiz bir Kelt yerleşimi keşfetti. Hradec Kralove Üniversitesi’nden Ladislav Rytir ve Doğu Çekya Müzesi’nden Miroslav Novak’ın öncülük ettiği kazılarda, 25 …

Rusya ve Azerbaycan arasında kriz derinleşiyor: ‘iki ülke arasındaki mücadelenin asıl nedeni Zengezur Koridoru’

Son aylarda Azerbaycan ve Rusya ilişkilerinde gerilim belirgin biçimde arttı. Uzmanlara göre, Moskova ve Bakü arasında başlayan mücadelenin ardında, önemli ulaşım hatları üzerindeki hakimiyet ve küresel projelere entegrasyonla ilgili derin bir jeopolitik rekabet yatıyor. Türkiye, Azerbaycan ve Ermenistan arasında Zengezur Koridoru’nun açılması için başlatılan girişim, Bakü ve Moskova arasındaki krizin temel nedeni olarak gösteriliyor.

Prof. Dr. Süleyman Pampal: ‘7-7.5 civarında deprem her an olabilir’

Bursa’nın Gemlik ilçesinde meydana gelen 4.3 büyüklüğündeki depremin ardından Gazi Üniversitesi Deprem Araştırma Merkezi Kurucu Başkanı Jeoloji Mühendisi Prof. Dr. Süleyman Pampal, “7-7.5 üzerinde bir deprem her an mümkündür. Deprem tehlikesi çok yüksek” dedi.

İtalya’da aşırı sıcaklar can aldı

İtalya’da aşırı sıcak hava sebebiyle 2 kişinin yaşamını yitirdiği bildirildi. İtalya’nın güneydeki Palermo kentinde kalp rahatsızlıkları olduğu belirtilen 53 yaşındaki bir kadının dün hayatını kaybettiği açıklandı. Bir diğer ölüm haberi ise ülkenin …

İsrail Genelkurmay Başkanı Suriye topraklarında askerleriyle görüştü

Tel Aviv ile Şam arasında normalleşme müzakereleri iddiaları gündemdeyken, İsrail Genelkurmay Başkanı Eyal Zamir, Suriye’nin güneyinde yer alan Golan Tepeleri’nde komutanlar ve askerlerle bir araya geldi. İsrail ordusundan yapılan açıklamada, Zamir …